Niejodnokrotnie zdarza się, że egzekucja skierowana wobec dłużnika jest oczywiście bezzasadna, co naraża dłużnika na znaczne koszty m.in. wynagrodzenie komornika, tudzież opłata banku z tytułu zajęcia rachunku bankowego.
Jednakże, czy w przypadku bezzasadnej egzekucji dłużnikowi przysługuje zwrot kosztów obrony przed egzekucją ?
Podnieść należy, że w dniu 13 kwietnia 2017 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę III CZP 4/17, dotyczącą dopuszczalności zasądzenia od wierzyciela na rzecz dłużnika zwrotu kosztów obrony przed egzekucją, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Nastąpi to w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego, w razie uchyleniem klauzuli wykonalności nadanej tytułowi egzekucyjnemu, na podstawie którego wszczęto postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi.
W omawianej uchwale Sąd Najwyższy dopuścił możliwość zastosowania przepisów ogólnych do postępowania egzekucyjnego, które zostało wszczęte niecelowo lub bezpodstawnie. W tych przypadkach koszty postępowania egzekucyjnego powinien ponosić wierzyciel, jako strona która przegrała sprawę. Odpowiedzialność wierzyciela za koszty niecelowej lub bezpodstawnie wszczętej egzekucji znajduje potwierdzenie w także w ustawie o komornikach sądowych i egzekucji. Zgodnie bowiem z jej art. 49, to wierzyciel uiszcza w takim wypadku opłaty egzekucyjne w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych.
Co oczywiste, ocena, czy egzekucja została wszczęta lub przeprowadzona niecelowo lub bezpodstawnie, uwarunkowana jest okolicznościami danej sprawy. W wypadku, w którym doszło do umorzenia postępowania egzekucyjnego, za istotne dla tej oceny należy uznać przyczyny takiego umorzenia. Umorzenie postępowania na wniosek wierzyciela, w razie upadku tytułu wykonawczego egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, wskutek uwzględnienia zażalenia dłużnika, kwalifikuje się do tego typu spraw.
Istotnym jest, że dłużnik może również dochodzić zwrotu wynagrodzenia ustanowionego w sprawie pełnomocnika.
Stanowisko Sądu Najwyższego uznać należy za w pełni uzasadnione. Często bowiem mamy do czynienia z oczywiście bezzasadną egzekucją komorniczą skierowaną wobec dłużnika.
Tym samym wierzyciel winien liczyć się z tym, iż może zostać obciążony kosztami postępowania egzekucyjnego, w tym także kosztami zastępstwa procesowego, jeżeli dochodzi należności w postępowaniu, które zostanie następnie np. umorzone.